Tworzenie strategii biznesowych i zarządzanie strategiczne jest niezmiennie jednym z najważniejszych aspektów działalności firm. Na przestrzeni lat wielokrotnie odkrywane na nowo. Ostatnie, istotne uporządkowanie w tym temacie zrobili konsultanci BCG tworząc prosty model czterech ramowych podejść do projektowania strategii. Jak można „pożenić” nowy model BCG z cyfrową transformacją biznesu?

Nowe podejście w tworzeniu strategii biznesowych

W 2016 roku Martin Reeves, Knut Haanaes i Janmejaya Sinha – konsultanci Boston Consulting Group – opublikowali swój model tworzenia strategii. Model ten opiera się na dość prostej obserwacji, że wszelkie plany biznesowe tworzone i wdrażane w firmach można podzielić na cztery kategorie (plus piąta, której celem jest przywrócenie firmie utraconej witalności, ale tym nie będę się tutaj zajmował):

1. strategie kształtujące – stosowane, gdy rynek (lub branża, w której działa firma) jest mało przewidywalny, ale organizacja może wpływać na jego kształt. W takiej sytuacji firma może kształtować to, w jaki sposób rynek się zmienia. Liczy się przede wszystkim to, aby organizacja była tą, która w największym stopniu organizuje rynek (ang. orchestrator).
2. strategie wizjonerskie – stosowane, gdy rynek jest przewidywalny, a dodatkowo organizacja może wpływać na jego kształt. Wówczas menadżerowie mogą sobie wręcz wyobrazić, jak rynek powinien wyglądać i po prostu zrealizować tę wizję. W takiej sytuacji liczy się to, kto pierwszy zrealizuje pomysł.
3. strategie klasyczne – stosowane, gdy rynek jest przewidywalny, jednak organizacja nie może wpływać na jego kształt. W takich branżach firmy najczęściej tworzą długofalowe plany strategiczne, które konsekwentnie realizują. W takiej sytuacji liczy się efekt skali, a więc należy dążyć do jak największego wzrostu organizacji.
4. strategie adaptacyjne – stosowane, gdy rynek jest mało przewidywalny, a organizacja nie może znacząco wpływać na jego kształt. W takich sytuacjach liczy się, szybkość działania i dostosowywanie do zmieniających się warunków zewnętrznych.

Cyfrowa strategia i rola IT

Z punktu widzenia cyfrowej transformacji w przypadku każdego rodzaju podejścia do tworzenia strategii potrzebne jest inne podejście do projektowania, pozyskiwania i utrzymywania rozwiązań informatycznych organizacji. Inna też jest rola samego IT. Jak pisałem wcześniej, cyfrowa transformacja biznesu nie jest działaniem jednorazowym, tylko długotrwałym procesem zmian w celu digitalizacji różnych aspektów działania organizacji. Z tego powodu, na rolę i zarządzanie IT w tym kontekście nie należy patrzyć jako na zbudowanie pojedynczego, nowatorskiego rozwiązania. Należy patrzyć systemowo, w dłuższej perspektywie. Taka perspektywa daje nam możliwość optymalizacji wydatków inwestycyjnych na rozwiązania IT, przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka inwestycyjnego.

1. Strategie kształtujące – organizowanie rynku, czy całej branży wymaga współdziałania z wieloma podmiotami. Najważniejszą kwestią techniczną w tym podejściu jest stworzenie elastycznej platformy, która potrafi integrować działania i przepływ danych pomiędzy różnymi podmiotami, różnymi systemami i różnymi technologiami. Zdolności integracyjne i łatwość projektowania przepływu pracy i informacji zaważy o sukcesie strategii.
2. Strategie wizjonerskie – tego rodzaju strategie wymagają, aby być pierwszym we wszystkim: w adaptacji nowych technologii, w wymyślaniu nowych ich zastosowań i tworzeniu nowych modeli biznesowych. Działanie takie jest znacznie łatwiejsze, gdy mamy do czynienia z wieloma, niewielkimi systemami dedykowanymi do konkretnych zadań. Takie systemy można łatwo zamienić na nowe bez większej destabilizacji pracy pozostałych. Z racji prowadzonych eksperymentów, bardzo ważne jest zarządzanie danymi podstawowymi. Z racji zachodzących zmian może zapanować chaos w danych. Zatem odpowiednie wdrożenie MDM będzie stanowiło kluczowy czynnik sukcesu.
3. Strategie klasyczne – tego rodzaju strategie wymagają optymalizacji efektywności operacyjnej firmy. Takie też powinno być podejście do IT – kluczowym czynnikiem jest optymalizacja odmieniana przez wszystkie przypadki. Automatyzacja i robotyzacja procesów biznesowych jest tym aspektem, na którym powinni skupiać się menadżerowie. Od strony technicznej, realizacjom tego typu strategii sprzyjają duże, zintegrowane systemy klasy ERP.
4. Strategie adaptacyjne – w tym podejściu najważniejsza jest szybkość działania. Nie ma tutaj miejsca na duże, zintegrowane systemy. Liczy się lekkość i elastyczność niewielkich rozwiązań. W większości przypadków będą to rozwiązania gotowe, zaadoptowane do specyfiki organizacji i i luźno zintegrowane z pozostałą infrastrukturą informatyczną. Aby utrzymać posiadane rozwiązania w należytym porządku warto jest stosować się do podstawowych wzorców architektonicznych SOA.

Trwałość strategii

Niezależnie, czy za 2-3 lata cyfrowa transformacja nadal będzie tak nazywana, czy może jakoś inaczej, to powyższe zasady zostaną z grubsza niezmienne. Świadomy wybór rodzaju podejścia strategicznego i odpowiedni dobór do tego podejścia budowania i utrzymania systemów informatycznych pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie środków przeznaczonych na IT. Osiągnięcie wysokiego poziomu dopasowania biznes-IT pozwoli na poświęcenie większej uwagi temu, co naprawdę najważniejsze – obsłudze klienta i realizacji jego potrzeb.

Autor: dr Marcin Ludzia